SATIR KOJI (NI)JE NASLIKAO LJUBAV: Činjenice posle kojih više nećete istim očima gledati KLIMTOVO REMEK-DELO
/
Tog 6. februara 1918. godine umro je Gustav Klimt, austrijski simbolistički slikar i jedan od osnivača Bečke secesije. Čitavog života bio je fasciniran ženskim telom koje je i primarni subjekt većine njegovih slika. Nazivali su ga perverznim, a njegove slike erotičnim i pornografskim. Pa, ipak, upravo mu je ovo donelo svetsku slavu, a njegova slika “Poljubav”, danas je najpoznatija austrijska slika svih vremena.
“Poljubac” je najpoznatija Klimtova slika i smatra se ikonom moderne umetnosti. Jedna je od najpopularnijih slika na svetu. Rađena je tehnikom ulje na platnu, sa dodatim srebrnim i zlatnim listićima i nastala je između 1907. i 1908. godine.
Danas se čuva u austrijskoj galeriji Belvedere u Beču i predstavlja remek-delo rane moderne umetnosti.
Njen autor, Gustav Klimt bio je sve samo ne običan čovek. Nikada se nije ženio, živeo je boemski i bio u vezama sa mnogo žena što ga je činilo ekscentričnim čak i u svetu poslovično poročnih umetnika. Zato je i njegova najpoznatija slika izazvala mnogo kontroverzi jednom kada je prikazana.
Evo nekih od činjenica koje verovatno niste znali o “Poljubcu”, a zbog kojih izaziva pažnju čak i danas, više od 100 godina nakon nastanka:
“Poljubac” joj nije bilo prvo ime
Kada je slika prvi put izložena nije se zvala “Poljubac”, već “Ljubavnici” i nije bila dovršena. Klimt je obično slikao veoma sporo, ali za ovo delo je žurio jer je želeo da ga prikaže na bečkoj izložbi portreta. Ipak, nije stigao na vreme, a slika je dovršena do okončanja izložbe.
Delo je smatrano pornografskim
Postviktorijansko doba na početku 20. veka sliku je smatralo pornografskom bez obzira što su obe figure na njoj potpuno obučene. Klimt je večito hodao na samoj granici erotike i pornografije o čemu svedoče i njegovi mnogobrojni sačuvani crteži, kao i druga dela.
Klimt je naslikao “Poljubac” ubrzo nakon oslkavanja plafona Velike hale Univerziteta u Beču. Alegorični prikaz triju fakulteta – pravnog, filozofskog i medicinskog, izazvao je skandal, a skile su označene kao “izopačene”, a simbolika previše devijantna.
- Ako svojom umetnošću ne možeš sve da zadovoljiš, zadovolji nekolicinu. Nemojte zadovoljavati većinu, to je loše - odgovorio je Klimt kritičarima.
Iako su ga pratili skandali, bio je vrlo popularan u bečkom društvu, a upravo “Poljubac” predstavlja početak liberalizma u Klimtovom slikarstvu i erotike koja je ostala jaka i prisutna u njegovim delima do kraja.
Slika je kupljena pre nego što je završena
Iako kontroverzan, “Poljubac” je kupljen pre nego što je i završen! Austrijska galerija Belvedere platila je 25 hiljada kruna za “Poljubac” što je tada srušilo rekord za najvišu cenu plaćenu za neku sliku u Austriji. Do tada je rekord iznosio svega 500 kruna. Prevedeno u današnju valutu, “Poljubac” je plaćen oko 250.000 dolara.
Ko je na slici?
Lice žene na slici Poljubac i portret Emili Floge, Foto: Wikipedia/shakko
Iako postoje mišljenja da je na slici Klimt predstavio poljubac Apolona i Dafne, prateći fabulu Ovidijevog epa “Metamorfoze”, mnogi veruju da je Klimt na “Poljupcu” zapravo naslikao sebe i Emili Floge, njegovu muzu i za dugi niz godina ljubavnicu. Na skicama slike pojavljuje se njeno ime. Floge je, i pored slikarevih brojnih afera, živela sa njim dvadeset godina, a njihova veza bila je potpuno neobična i, za norme tadašnjeg društva - skandalozna.
Par je odlučio da želi vezu bez dece i oboje su vodili boemski život. Emili je bila uspešna poslovna žena i dizajnerka. Klimt je jednom prilikom izjavio da ima 14 dece iz raznih ljubavnih avantura. Četvoro dece je službeno priznao, a još njih desetoro podnelo je zahtev za nasledstvo. Ipak, poslednje reči pre nego što je umro su mu bile - Emili.
Žena u podređenom položaju?
“Poljubac” prikazuje muškarca i ženu koji se strastveno ljube na obali jezera. Njihova priljubljena tela izgledaju skoro kao jedno. Žena kleči, a njena glava je naslonjena na rame i muškarčevu ruku.
Jedan od najpoznatija istoričar umetnosti, Dženson, povezao je vreme nastanka ove slike sa počecima feminističkog pokreta koji će svetu ženu predstaviti u potpuno novom svetlu.
- Klimt je predstavio ženu u svom delu “Poljubac” više kao žrtvu poljupca nego kao ravnopravnog učesnika - piše Dženson.
Muška figura, po Džensonu, u zanosu strasti dominira nad svojom partnerkom koja kleči “na ivici zlatnog ambisa”. Mnogi vide ovu sliku kao zarobljeni potencijal žene, a njeno klečanje ukazuje na povezanost sa prirodom, piše Gardijan.
