Kako to TOŠIN BUNAR, A BUNARA NIGDE?! Zemunci, umete li da objasnite “MISTERIJU” OVE ULICE?

Tošin bunar jedna je od najdužih ulica u Zemunu. Svima je dobro poznata, ali njeno ime prilična je misterija. Jer, iako se čini da taj naziv nosi “odvajkada” malo ko zna da objasni - ako je već Tošin bunar, gde je bunar, a i - ko je bio taj Toša?!

Pre više od dva veka, još pre 1800. godine, ulica Tošin bunar zvala se “Put za Bežaniju” jer je vodila do sela Bežanija.

Sve se promenilo dolaskom bogatog Grka Teodora Apostolosa na ovo podneblje… Apostolas je zapravo bio Cincar, imućni trgovac sa severa Grčke koji se, poput mnogih njegovih sunarodnikam u Srbiji obreo bežeći od turskog zuluma.

Grci su, prelazeći preko Save, u Zemunu nailazili na hrišćanski mir i pravoslavni duh, pa su se mnogi tu i zadržali. Kako su bili manjinsko stanovništvo, vremenom su se izmešali sa Srbima - neki ulaskom u brak sa lokalnim devojkama, a neki jednostavno uzimanjem srpskih imena… Baš to uradio je i Teodor Apostolas koji je u istoriji ostao poznat kao Toša Apostolović.

Postoji i priča da je Toša Apostolović zapravo bio Srbin iz Južne Srbije, ali niko sa sigurnošću ne može reći nešto više o njegovom poreklu. Poznato je da je rođen 1745. u Solunu, da je preminuo 1810. u Zemunu i da je on čovek kome Tošin bunar duguje ime.

Tošine nedaće sa zdravljem

Apostoloviću je doseljenje u Zemun (između 1765. i 1770. godine) doneo samo prosperitet – on je zahvaljujući sapundžijskom zanatu i trgovačkom umeću zaradio veliko bogatstvo, postao uticajni građanin i dobrotvor, crkveni odbornik, a neki zapisi ukazuju na to da je čak bio i predsednik Zemunske crkevne opštine u vreme kada je tamo živelo oko šest hiljada stanovnika.

Ali, da sve ne bude idilično, pobrinule su se Tošine nedaće sa zdravljem - njega je morila teška očna bolest koja je pretila da mu trajno i potpuno oduzme vid.

U nastavku priče istorijske činjenice ustupaju mesto legendi…Priča kaže da je Toša imao neobično snoviđenje – usnio je jedne noći kako ispod njegovih vinograda na Bežanijskoj kosi protiče lekovita voda. Glas u snu mu je poručio kako bi trebalo da se popne na uzvišenje i da sa njega otkotrlja veliko bure ka dolini. Tamo gde se bure zaustavi, Toša treba bunar da iskopa, jer tu se nalazi lekoviti izvor, a potom da se svakodnevno umiva vodom iz njega kako bi popravio vid.

Apostolović, s verom u čudesno ozdravljenje i nemavši drugog izbora sem da pokuša, posluša zadatak iz sna. Bure se zaustavilo u blizini današnjeg Studentskog grada, te je tu i sagradio bunar sa đermom. Legenda dalje priča kako je voda iz bunara zaista bila lekovita i da je Toša zaista zalečio svoju boljku.

Tošin bunar, a bunara nigde

Ubrzo nakon što je bunar podgnut postao je omiljeno izletište i mesto gde su se Zemunci često okupljali i iz godine u godinu dočekivali uranak (prvo đurđevdanski, a onda i prvomajski). Odmah pored napravljena je i kafana.

U znak zahvalnosti ovom “neimaru” čitavo područje oko bunara ponelo je ime Tošin bunar, i to još za njegovog života, dakle pre 1810. godine. Apostolović je neposredno pred smrt zemljište na kom je imao vinograde i na kom je nikao bunar zaveštao crkvi.

Od tada pa sve do danas, tokom više od dva veka, ulica samo je jednom promenila ime i to tokom Drugog svetskog rata kada su je Nemci zvali Geringova.

Uprkos tome što je ovom delu Beograda vraćen stari, svima drag naziv, bunar nije imao sreće da opstane do današnjih dana. Zatrpan je posle Drugog svetskog rata, jer je u planu bila izgradnja Studentskog grada u blizini, a takva arhaična “građevina” nije se uklapala u tada modernu i urbanu koncepciju.

Ipak, ime je ostalo. Tako Toša postade “legenda” koja živi evo, već više od dva veka!

Autor teksta: Stefana Pavlović