KO JE BIO PRVI SRPSKI VOŽD? Ne, nije Karađorđe!

Većina Srba zna da je Karađorđe Petrović, vođa Prvog srpskog ustanka, bio vožd. Ipak, da li ste znali da on nije bio ni prvi ni jedini velikodostojnik sa ovom titulom? Prvi vožd Srbije živeo je skoro šest vekova pre!

Malo ljudi zna da je “vožd” zapravo reč originalnog srpskog porekla! Ovaj termin, neprevodiv na današnji jezik, prvi je upotrebio Stefan Prvovenčani i to u žitiju svetoga Simeona, dakle još početkom 13. veka!

Takođe, iako ovu titulu danas većina vezuje isključivo za Karađorđa, prvi vožd Srbije bio je Sveti Sava! On je nosio titulu “vožd otačastva na blagoverje”.

Samo značenje reči danas je neprevodivo na srpski jezik. “Vožd” nije isto što i “vođa”, pre svega zato što vožd uvek ima samo pozitivno značenje. Reč je svakako o tituli predvodnika naroda, ali ona ima i mnogo dublje značenje. Vožd je onaj ko vodi narod bilo u duhovnom, bilo u ovozemaljskom, fizičkom smislu, onaj na koga se ugledaju i ko služi kao uzor u svakom aspektu života. Tako se u nekim crkvenim spisima kao kao “vožd” pominje i Mojsije, pa i sam Isus Hrist.

Osim ovog, pojavljuje se i titula “vožd otačastva”, a nju su nosili kraljevi Milutin i Stefan Dečanski, kao i car Dušan. Nakon najezde Turaka, vožd je još bio i Stefan Lazarević.

Ipak, u novijoj istoriji, titula je označavala vladarsko zvanje koje objedinjuje vojnu i civilnu vlast i upravo tako stižemo do “najpoznatijeg srpskog vožda” – Karađorđa Petrovića. On se od 1804. do 1808. potpisivao kao komandant, od 1808. do 1811. kao predvoditelj, i na kraju kao vožd od 1811. godine.

Nakon njega, pokušano je i da se titula vožda pripiše Milošu Obrenoviću i ona se pominje uz njegovo ime u jednom letopisu iz 1815. godine. Ipak, bilo da se u narodnu jednostavno “nije primila” ili ju je Miloš svojevoljno uskoro odbacio kada se proglasio za kneza, nakon Karađorđa Srbi više nisu imali voždove… samo manje ili više uspešne vođe.