NAJSTARIJI PORTRET SRPKINJE u istoriji: Živela je DECENIJAMA PRE NEMANJIĆA i bila fatalno lepa princeza (FOTO)
/Iako najveći broj ljudi nikada nije ni čuo za ovu drevnu princezu, reč je bila o moćnoj i veoma uticajnoj vladarki, značajnoj toliko da dobije svoj portret i u istoriju uđe kao prva Srpkinja čija je slika sačuvana.
Najstariji portret srpske žene datira iz 12. veka, tačnije iz 1137. godine. U pitanju je portret Marije od Znojma, srpske plemkinje poznate i kao Marija Vukanović nastao tri decenije pre pojave dinastije Nemanjić u srednjovekovnoj Srbiji.
Marija Vukanović Pšemisl je bila srpska princeza i češka kneginja. Bila je ćerka raškog velikog župana Uroša I Vukanovića i supruga Konrada II od Znojma.
Protret Marije od Znojma
Ime Marijine majke nije poznato, iako se u nekim srpskim rodoslovima pominje da je u pitanju bila francuska princeza Ana ili Katarina. Zapadni izvori ne pominju ovakav brak pa nije sigurno koliko je ovaj podatak istinit.
Njena braća su bila kasniji veliki župani Uroš II, Beloš i Desa, a njena sestra je bila mađarska kraljica Jelena.
Upravo Jelenin položaj i moć koju su ona i njen i Marijin brat Beloš imali u tadašnjoj kraljevini Mađarskoj, uticali su na češkog vojvodu Sobjeslava I da posreduje u sklapanju braka između Marije i Konrada II od Znojma.
Češki vladar bio je oduševljen lepotom svoje mlade supruge. U sklopu proslave venčanja, Konrad je rotondu Svete Katarine u Znojmu dogradio i oslikao, o čemu svedoči i sačuvani natpis na latinskom jeziku. U njoj je danas očuvana ktitorska kompozicija oko lučnog ulaza u apsidu, na kojoj su predstavljeni on i Marija, okrenuti jedno ka drugom.
Iako politički sklopljen, čini se da je brak Marije i Konrada bio srećan i skladan. Par je imao bar troje dece – Ernesta, koji je preminuo 1156. godine, Konrada II koji je bio knez Znojma, moravski markgrof i češki vojvoda i Jelenu, koja je bila poljska kneginja i supruga Kazimira II Pjasta.
Ne zna se kada je Marija preminula, ali je to bilo posle 1189. što znači da je za bar dve decenije nadživela supruga koji je preminuo 1161. godine.
