GODINAMA SMO UČILI POGREŠNO?! Koliko je Draga zapravo BILA STARIJA od kralja Aleksandra?

Razlika u godinama između kraljice Drage i kralja Aleksandra, kao i činjenica da je poslednji Obrenović na čelu Srbije oženio ženu stariju od sebe, pa još i udovicu, i danas se pominje kao jedan od mnogih razloga Majskog prevrata i njihovog ubistva. Ipak, kolika je ta razlika u godinama TAČNO iznosila – devet, deset, dvanaest, četrnaest godina?! Na to pitanje zapravo nije tako jednostavno odgovoriti…

Nagađanja o godini rođenja kraljice Drage i pitanje koliko je ona TAČNO bila starija od kralja Aleksandra Obrenovića potiču još iz vremena njihovog venčanja i dovela su i do nepoverenja u zvanična dokumenta, što je preneto u istoriografiju, pa i danas unosi zabunu kod javnosti.

Dr Ana Stolić sa Istorijskog instituta, magistrirala je 1996. godine sa temom “Kraljica Draga”. U delu “Kraljica Draga” (Udruženje za srpsku povesnicu, Beograd, 2000) ona piše: “Činjenica da se tačnom podatku o datumu kraljičinog rođenja, objavljenom u ’’Državnom kalendaru Kraljevine Srbije’’ za 1901. godinu nije verovalo, govori dosta o odnosu savremenika prema kraljevoj ženidbi”.

U delu literature kod nas je zastupljen podatak da je Draga bila starija 12 godina od kralja. Najranija godina rođenja koja se u literaturi može naći je 1862, a najkasnija 1868.

U napomeni dr Stolić navodi primere ovih neslaganja: V. Petrović (Dragijada) ili Ž. Živanović (Politička istorija Srbije, IV) navode 1865. godinu kao godinu rođenja, S. Jovanović se poziva na izvod iz Uprave fondova, ali ipak tvrdi da je Draga rođena 1864. godine, a isti podatak nalazimo i kod V. Ćorovića kao i D. Đorđevića u Istoriji srpskog naroda VI-1. Vasa Kazimirović navodi u delu “Nikola Pašić”, 1862. godinu kao godinu rođenja (što bi značilo da je od kralja Aleksandra Draga bila starija čak 14 godina), da bi u delu “Crna ruka” naveo da je razlika ipak 12 godina...

Zvanična dokumenta govore da je Draga rođena 1866. godine i da je prema tome 10 godina bila starija od kralja Aleksandra.

Istorijski arhiv Beograda čuva dokument IAB-1187-K7 PFO 19, iz kog se vidi da je Draga 20. jula 1886. godine radi regulisanja udovičke penzije “Upravi fondova” priložila izvod koji pokazuje da je rođena 1866. godine i da je u trenutku udaje za Svetozara Mašina 1883. imala 17 godina.

I u zvaničnom Državnom kalendaru Kraljevine Srbije za godinu 1901, stoji da je Draga rođena 1866. godine.

Pored već pomenute biografije “Kraljica Draga” dr Ane Stolić, 1866. kao godina rođenja kraljice Drage navodi se u još nekim delima.

“Draga je rođena 23. septembra 1866. godine u Gornjem Milanovcu u istaknutoj porodici Lunjevica“, piše dr Radoš Ljušić u delu “Ljubavi srpskih vladara i političara” i kasnije nastavlja: “Deset godina mlađi kralj Aleksandar bliže se upoznao sa Dragom u Bijaricu…”

Radoš Ljušić i Andrija Veselinović i u „Rodoslovima srpskih dinastija“ navode isti podatak, a nalazimo ga i u mnogo starijem izdanju poznate “Male enciklopedije Prosvete”, III izdanje iz 1978, “Draga Obrenović (1866-1903)”.

U svojim radovima i dr Suzana Rajić, profesorka Filozofskog fakulteta u Beogradu, navodi podatak da je Draga rođena 1866. godine. Na spomeniku kraljici Dragi u Gornjem Milanovcu takođe stoji isti podatak. Primera ima još…

Ukoliko bacimo pogled na školske udžbenike koje su pisali takođe ugledni istoričari videćemo da se i tu navode različiti podaci ili se podatak o tačnoj razlici u godinama uopšte ne navodi.

Dakle, očigledno je da postoje različita mišljenja i neslaganja u literaturi, ali ukoliko verujemo zvaničnim dokumentima i stručnjacima koji se bave srpskim dinastijama, Draga je bila 10 godina starija od kralja Aleksandra Obrenovića.

Autor teksta: Marko Marinković, profesor istorije