POTPUNO DRUGAČIJE! Evo kako je spomenik knezu Mihailu u Beogradu mogao da izgleda (FOTO)

Spomenik knezu Mihailu je danas jedan od najprepoznatljivijih simbola Beograda i omiljeno sastajalište svih prestoničana i njihovih gostiju. Ipak, verovatno niste znali da je malo falilo pa da i ovaj srpski vladar i čitav trg izgledaju potpuno drugačije.

Ideja o podizanju spomenika tragično nastradalom srpskom knezu rodila se neposredno posle atentata na njega 1868. godine. Ipak, kako to često u Srbiji biva, zbog nedostatka sredstava, i raznih promena vlada, ideja je pala u zapećak i knez Mihailo je morao da sačeka.

Tri godine kasnije, krajem 1871. godine, tadašnje Ministarstvo građevina u čiju je nadležnost tad prešlo podizanje spomenika, konačno je raspisalo konkurs.

- Konkurisala su 3 umetnika - poznati slikar Steva Todorović, riječki vajar Vatroslav Donegani i jedan pruski umetnik, čije ime je ostalo nepoznato - kaže Neda Kovačević, književnica i dobar poznavalac prestoničkih zbivanja i priča.

Steva Todorović, kao jedan od najozbiljnijih kandidata tom prilikom je i napravio nacrt spomenika knezu Mihailu sa stojećom figurom u generalskoj uniformi. Prema pričanjima beogradske čaršije, nacrt je naišao na veliko odobravanje i bilo je mnogo zagovornika ideje da upravo Todorović bude pobednik konkursa i da se njegov spomenik nađe na tadašnjem Pozorišnom trgu.

Spomenik knezu Mihailu na današnjem Trgu republike po nacrtu Stevana Todorovića trebalo je da izgleda ovako:

Međutim, Ministarstvo građevina je objavilo da nije zadovoljno nijednim od projekata, i sredinom 1873. godine, raspisalo je novi konkurs. On je bio međunarodni. Na njemu je učestvovalo 15 umetnika, uključujući i Stevu Todorovića koji je ponovo predao svoj koncept sa naglašeno vojničkim viđenjem kneza Mihaila.

Po odluci komisije u septembru 1873, prvu nagradu odneo je bečki vajar Vinčenco Pilc, drugu Fjorentinac Đovani Bočini, a treću bečki skulptor Antonio Vagner.

Odmah po objavljivanju rezultata u krugovima kritičara i u beogradskoj štampi pojavili su se kritički tekstovi o projektima, i radu komisije, pa i pravilima konkursa.

Godine 1873. u novembru, posle svega, konačno je odlučeno da za spomenik bude realizovan projekat poznatog vajara Enrika Pacija.

- Izbor skulptora valja razumeti i u svetlosti tada bliskih srpsko-italijanskih odnosa, kao i delatnosti Luiđija Joaninija italijanskog generalnog konzula u Beogradu, koji je gajio simpatije prema Srbima. Takođe, tu je i prijateljstvo Anastasa Jovanovića, dvorskog fotografa bliskog dinastiji Obrenović i ličnog prijatelja kneza Mihaila sa Pacijem - objašnjava Neda Kovačević.

I tako je na kraju upravo ovaj italijanski umetnik dobio da vaja srpskog kneza. Spomenik je otkriven 19. decembra 1882. godine na Svetog Nikolu, slavu dinastije Obrenović i sve do danas je ostao najpopularnije mesto Beograda kao i jedan od njegovih najvećih simbola.