Od kada je ZEMUN ZAPRAVO U SASTAVU BEOGRADA? Većina ljudi misli da zna datum, ali GREŠI!
/
Zemun je po mnogo čemu jedinstven - teritorijalno, istorijski, politički, kulturno, ekonomski i saobraćajno vezan je za Beograd, ali u isto vreme to i nije. Nema dela Beograda čiji stanovnici toliko ističu svoju različitost od “ostatka” prestonice kao što su to Zemunci.
Kao da ih istorija tog prostora više razdvaja nego spaja sa ostatkom Beograda.
Varoš na granici
Zemun je u prošlosti bio pod vlašću skoro svih naroda koji su prolazili ovim prostorima. Držali su ga, osvajali i ponovo gubili Kelti, Rimljani, Vizantijci, Huni, Sloveni, Avari… u novijoj istoriji pod njegovim zidinama borili su se Ugari i Turci, a sve to vreme u njemu su živeli i Srbi.
Beogradskim mirom, potpisanim 1739. godine, Zemun je postao pogranični grad između Austrije i Turske i tokom 18. veka i doživeo svoj najveći razvoj. Tokom 19. veka Srbi u Zemunu konačno počinju da čine većinu, a progres nezaustavljivo stiže – 1873. Zemun dobija železnicu, pa 1892. prve arterske bunare, pa 1901. električnu rasvetu.
Nakon što je vihor Velikog rata prošao, Zemun se 1918. godine obreo u sastavu novoformirane države – Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca.
A gde je u svemu tome Beograd?
I Beograd je sve ovo vreme rastao i u drugoj polovini ’30-ih godina stigao do neverovatne cifre od 300.000 stanovnika. Pričalo se da grad koji doživljava ovoliki “populacioni bum” treba da se proširi i teritorijalno.
Iako većina ljudi misli da je Zemun ušao u sastav Beograda tek 1945. godine to pripajanje, iako kratkotrajno, zapravo se dogodilo 11 godina ranije - izgradnjom Mosta kralja Aleksandra na Savi, Zemun je 1934. godine faktički spojen sa Beogradom (iako ih je u praksi odvajala ogromna močvara koja je tek trebalo da postane Novi Beograd).
Amandmanima na Zakon o ataru Opštine Beograd iz iste godine to pripajanje je i zakonski regulisano. Od 1. avgusta 1934. opštine: višnjička, mirijevska, malomokroluška, velikomokroluška, kumodraška, jajinačka, resnička, kneževačka, žarkovačka, železnička, bežanijska, zemunska, borčanska i ovčanska ušle su u sastav Beograda.
“Drugo” pripajanje
Ipak, Zemunu se nije dalo da dugo ostane “u ljubavi” sa Beogradom. Od početka Drugog svetskog rata, već 12. aprila 1941. godine Zemun je okupiran i svrstan u teritoriju Nezavisne države Hrvatske.
Nakon krvavih godina Drugog svetskog rata i dva dana posle oslobođenja Beograda, 22. oktobra 1944. godine i Zemun su oslobodile Crvena armija i jedinice Narodnooslobodilačke vojske.
I tako je Zemun od 1945. godine ponovo postao deo Beograda… i tako je sve do danas.
