POSLEDNJI SRPSKI DESPOT: Zaboravljeni junak koji je Evropu spasao od najezde Turaka
/
Ilustracija
Ako volite srpsku istoriju onda znate da je despotsku titulu na ove prostore sa vizantijskog dvora preuzeo car Dušan Nemanjić namenivši je svojim rođacima i najistaknutijim velikašima.
Čak i nakon Kosovskog boja nju su nosili neki od najvećih onovremenih vođa srpskog naroda - Stefan Lazarević, Đurađ Branković... Ipak, čak i među dobrim poznavaocima istorije uglavnom je nepoznato ime ovog čoveka - Pavla Bakića, poslednjeg srpskog despota!
Pavle Bakić je živeo krajem 15. i početkom 16. veka i imao je feudalno dobro oko planine Venčac u Šumadiji. Bila su to velika imanja poznata kao “Bakićeva zemlja“. Legenda kaže da je ovaj srpski velikaš uživao veliki ugled čak i među Turcima i da je kao takav i dobio kao obavezu da od naroda prikuplja propisani harač.
Neustrašivi branitelj Srba
Ali, Pavle nije bio zadovoljan svojim vazalnim položajem kod Turaka. On je sanjao oslobođenje Srbije i progon neprijatelja i tako je u decembru 1525. sa svoje petoro braće i dosta Srba prešao na ugarsku stranu. Sa svojim četama učestvovao je u bici na Mohačkom polju 1526.
Pavle je do svoje smrti ostao veran habzburškom nadvojvodi Ferdinandu I, ali svoje poreklo nije zaboravio. Predanje kaže da je govorio pet jezika, ali da se vojvodi uvek obraćao isključivo na srpskom.
Borio se za oslobođenje Šumadije od turskih osvajača, ali je sa svojim trupama stigao i do Beča i “vrata Evrope” branio od otomanske najezde. Za zasluge i iskazanu hrabrost Ferdinand I je i njemu i njegovoj braći potvrdio velike posede na području južne i srednje Slovačke, a onda je poveljom od 1537. stiglo još i veće priznanje.
Poslednji srpski despot
Poveljom od 20. septembra 1537. Ferdinand I je Pavla Bakića imenovao despotom iako nije bio ni u kakvoj rodbinskoj vezi sa prethodnim srpskim despotima. Ugarski vladar je pozvao Srbe da se okupe oko Bakića kao vođe jer je reč bila o sposobnom, zaslužnom i popularnom starešini, dostojnom da predvodi naš narod.
Nažalost, iste godine 12. oktobra 1537. u bici kod Gorjana u blizini Osijeka, na slavonskoj zemlji, u pokušaju da protera Turke, despot Bakić je poginuo.
Njegovu glavu Turci su odneli i postavili na bedeme Stambola.
Ipak, legenda o junačkom narodnom vođi opstala je u njegovoj rodnoj Šumadiji. Prenosivši se sa kolena na koleno narod je pričao legende o hrabrosti i životu poslednjeg srpskog despota, a one se sa ponosom i danas govore u ovom kraju.
Godine 2006. arheolozi su podno planine Venčac kod Aranđelovca otkrili zidine koje su meštani nazvali Dvorine. Smatra se da su to ostaci dvora despota Bakića iz 16. veka. Članovi udruženja građana “Pavle Bakić” tu su podigli obelisk od bukovičkog granita u čast ovog junaka iz srpske istorije.
Nadaju se da će jednog dana na istom mestu stajati i replika despotovog dvora.
