ZABORAVITE NA NERONA I KALIGULU! Ovo je po mnogo čemu bio NAJLUĐI RIMSKI IMPERATOR

Godina je 218, a novi car dolazi u Rim. Obučen u svilu, sa crvenom bojom na izbeljenom licu i šminkom na očima, izazvao je veliko interesovanje Rimljana koji su u ogromnoj broju izašli na gradske ulice da ga dočekaju.

Od najnižih slojeva koji su se gurkali po uskim pločnicima, do najuglednijih senatora koji su cara dočekivali na Forum Romanumu, svi su sa iznenađenjem gledali u četrnaestogodišnjeg cara impresivnog imena Marko Antonije Antonin Avgust, koji je u istoriji ostao zapamćen samo kao car Elagabal.

Elagabal je u rodnoj provinciji Siriji služio je kao prvosveštenik Boga Sunca Heliogabala, odakle mu potiče i ime. Ta činjenica, kao i njegov religijski fanatizam, odredili su mu sudbinu i za života, i nakon njegove smrti.

Ideja da istočnjački sveštenik postane apsolutni vladar Rimske imperije će se pokazati kao dosta komplikovana. A nevolje su krenule od samog starta.

Žena na čelu Rima

Nakon impresivnog pojavljivanja u Rimu, ubrzo je postalo jasno kako izgleda novi odnos snaga na dvoru. Mladi car je prevashodno vodio računa o religijskim pitanjima, a nije se preterano mešao u stvari koje su se ticale upravljanja imperijom, vojskom i privredom. Za te stvari zadužena je bila njegova majka, Julija Soma, koje je preuzela faktičku vlast u zemlji.

Iako se čini nemogućim u jednoj vojnoj diktaturi kakav je Rim bio u doba poznog principata, žene su često bile u samom vrhu piramide moći u Imperiji. Avgustova žena, Livija, bila je smatrana jednako moćnim kao i sam car, zatim Klaudijeva žena, Mesalina, potom Neronova majka Agripina, sve su to bile žene koju su imale istu, ili veću vlast od samog imperatora.

Julija je nastavila tu tradiciju, uspostavivši i prvi put u Rimskoj imperiji pravilo da je žena mogla biti prisutna u Senatu tokom zasedanja. Ipak, imala je i ogromnu otežavajuću okolnost – bizarno ponašanje svog sina.

Car koji se preoblačio u prostitutku

Iako nema mnogo istorijskih izvora koji nam svedoče o Elagabalovoj vladavini, i ako zanemarimo “tabloidni“ i neobjektivni aspekt koji je definitivno postojao kod jednog dela istoričara, ono što ostaje kao zajedničko za sve izvore, govori nam da je Elagabal uspeo da ukalja skoro sve što su Rimljani smatrali moralnom i duhovnom vrednošću.

Apsolutna vlast koju je car dobio se pretvorila u neprestano orgijanje, koje je bilo dodatno podstaknuto kraljevim ličnim identifikacionim nedoumicama. Naime, prema čuvenoj knjizi Historia Augusta iz 4. veka, Elogabal se često oblačio, predstavljao i ponašao kao žena. Često je u svom dvoru sazivao prostitutke na gozbe, a potom bi s njima išao “u provod“. Prema ovim izvorima, car se prodavao muškarcima zajedno sa prostitutkama, što je izazvalo nevericu kod Rimljana.

Pričalo se da je u dvor sazivao tematski – male ljude, invalide, osakaćene i unakažene, pa bi zajedno sa njima orgijao. Ono sto je još više zabolelo višu klasu, definitivno je bilo što je na visoka mesta postavljao ljude iz najnižih slojeva, oslobođenike i čudake.

Kap koja je prelila čašu

Pitanje je koliko bi sve moglo da traje, mada su već i njegovi najbliži počeli da shvataju da novi car neće dugo poživeti na dvoru, da Elagabal nije bio uporan u sprovođenju religijskih reformi. Ukinuo je prvenstvo Jupitera Najveceg i Najboljeg, a za najviše božanstvo uspostavio Heliogabala, Boga Sunca.

Imao je ideju da napravi spajanje između postojeće rimske religije i one koju je on predstavljao, a to je hteo da simbolizuje tako što je oženio Vestalsku devicu. Rimljani su na ovaj čin gledali kao na svetogrđe, a car je počeo da gubi i podršku širokih slojeva, koji su do tada bili, u najmanju ruku, indiferentni.

Kap koja je prelila čašu bilo je skidanje glave sa spomenika Jupiteru, na čije mesto je stavio glavu Heliogabala, i time oskrnavio centar rimske religije. To je postao simbol careve želje za uspostavljanjem novih religijskih odnosa, ali i podsetnik svakome ko prođe centrom Rima da su napadnuta osnovna rimska načela. A ta načela su se branila samo na jedan način…

Znalo se da neće poživeti

Pretorijanska garda, zadužena za ličnu bezbednost cara, ubila je Elagabala i Juliju Somu 222. godine, na najbrutalniji način, u centru Rima. Ubrzo se skupila velika masa ljudi, koji su se prosto takmičili ko ce više oskrnaviti tela, sve dok ih, na kraju, nisu bacili u Tibar.

Istovremeno, za novog cara je proglašen Sever Aleksandar, koji će postati car marioneta Pretorijanske garde.

Nakon ubistva dve najvažnije osobe u državi, smaknuti su, sa položaja ili iz života, i mnogi ljudi koju su se percepirali kao Elagabalovi. Sve što je podsećalo na njegovu vladavinu je srušeno ili izbrisano, ženama je ponovo zabranjeno prisustvo u Senatu, a nad carem i njegovom majkom je u potpunosti sprovedena “damnatio memoriae“ – brisanje iz svih javnih spisa i oficijelnih dokumenata.