Znate za Kosovski boj i atentat u Sarajevu, ali drugi DOGAĐAJI su od Vidovdana napravili NAJVAŽNIJI DAN u srpskoj istoriji

Vidovdan nije ni Božić, ni Nova godina, ni rođendan, ni Uskrs. Ima u Srbiji i značajnijih i većih praznika nego što je to onaj koji danas slavimo. Ipak, u istoriji i kolektivnoj svesti našeg naroda nema datuma kao što je 28. jun.

Značaj Vidovdana u srpskoj tradiciji nije toliko religijski (srpska crkva je tek krajem 19. veka uvrstila ovaj praznik u svoj kalendar), koliko istorijski, a čak i oni koji kroz život idu neopterećeni nacionalnom prošlošću i mitovima, ne mogu da zanemare mesto koje 28. jun ima u kolektivnoj svesti srpskog naroda.

Sudbonosni događaji koji su se odigrali na Vidovdan

U vremenima mnogo starijim od pojave hrišćanstva, na današnji dan Srbi su slavili Svevida, jednog od najvećih i najpoštovanijih bogova starih Slovena. Tragovi nekih od ovih običaja zadržali su se do današnjih dana, i poznajemo ih kao “vidovdansku tradiciju”.

U novijoj, zabeleženoj istoriji, 28. juna 1389. godine odigrala se legendarna bitka na Kosovu kada se vojska kneza Lazara sukobila sa Turcima. I iako o ishodu samog boja i do danas postoje rasprave, neosporno je da je tada stvoren mit oko koga će se kasnije graditi srpski nacionalni identitet sve do današnjih dana.

Istorijski, tog dana su poginuli knez Lazar Hrebeljanović, Miloš Obilić kao i većina srednjovekovnog srpskog plemstva, a Vuk Branković je postao ličnost o čijoj će “izdaji” učiti generacije.

Šest vekova kasnije, 28 juna 1914. godine pripadnik Mlade Bosne, Gavrilo Princip, ubio je u Sarajevu austrougarskog nadvojvodu, prestolonaslednika Franca Ferdinanda i njegovu ženu Sofiju. Bila je to varnica koja je pokrenula najveće razaranje koje je svet do tada video – Prvi svetski rat.

Veliki rat je zvanično završen tek pet dugih godina kasnije. Potpisan je Versajski sporazum između Antante i Nemačke. Opet je bio – Vidovdan, 28. jun 1919. godine.

Prvi ustav ujedinjene južnoslovenske države – Kraljevine SHS donet je na današnji dan 1921. godine. Vidovdanskim ustavom novonastala država proglašena je ustavnom, parlamentarnom i naslednom monarhijom sa dinastijom Karađorđević na čelu, a Srbija je dobila još jedan “istorijski Vidovdan”.

Dan teških odluka

“Sudbonosna kob” ovog datuma pratilo je i komunističku vlast nakon Drugog svetskog rata. Upravo na današnji dan na sastanku u Bukureštu Komunistička partija Jugoslavije isključena je iz Informacionog biroa komunističkih partija – Informbiroa.

To je značilo i formalni raskid odnosa sa zemljama komunističkog bloka. Blokada Jugoslavije i kampanja protiv njenog rukovodstva, koje su usledile, trajale su do 1955. a raskid sa Staljinom na ovim prostorima je slobode i života koštao hiljade ljudi.

U nešto novijoj istoriji, 28. juna 1989. godine, na Gazimestanu, na Kosovu je obeležena 600-godišnjica Kosovske bitke. Mnogo manje nego to, u svesti ljudi je ostao govor koji je tom prilikom održao Slobodan Milošević.

Ovaj događaj mnogi istoričari označavaju kao početak uspona ovog političara kao “neprikosnovenog vođe”, kao i mesto buđenja “srpskog nacionalizma”. Najčešće je kritikovana Miloševićeva rečenica iz govora: “Opet smo pred bitkama i u bitkama. One nisu oružane, mada ni takve nisu isključene”.

Ako je Vidovdan 1989. godine bio dan uspona Slobodana Miloševića, Vidovdan 2001. je svakako bio dan njegovog konačnog pada. Poslednji u nizu “sudbonosnih datuma” u srpskoj istoriji zbio se pre petnaest godine kada je bivši predsednik SR Jugoslavije izručen Međunarodnom sudu za ratne zločine u Hagu, kao prvi šef države koji je predat tom međunarodnom sudu.