DETALJ KOJI RETKO KO PRIMETI: Kojih ŠEST GRADOVA su ispisani na spomeniku knezu Mihailu i ZAŠTO?

Iako ste pored najpoznatijeg prestoničkog spomenika sigurno prošli bezbroj puta, možda niste primetili da su na njegovom postolju ispisana imena šest srpskih gradova.

Spomenik Knezu Mihailu na Trgu republike sigurno je jedan od najvećih simbola Beograda i omiljeno sastajalište prestoničana. Rad je italijanskog umetnika Enrika Pacija i svečano je otkriven 19. decembra 1882. godine na Svetog Nikolu, slavu dinastije Obrenović.

PROČITAJTE JOŠ:

MISTERIJA BEOGRADSKE "JEDINICE": ZAŠTO U GLAVNOM GRADU SRBIJE NE POSTOJI TRAMVAJ BROJ 1?

ČULI STE DA JE POBEDNIK TREBALO DA STOJI NA TERAZIJAMA, ALI DA LI ZNATE KAKO JE ZAPRAVO ZAMIŠLJENO DA SE ZOVE?!

Spomenik zapravo simbolizuje oslobođenje Srbije od osmanske vlasti, a knez Mihailo je predstavljen na konju što je bila novina kao način predstavljanja vladara u Srbiji.

Bio je to prvi monumentalni konjanički spomenik u našoj zemlji. Na zadnjoj, severnoj strani spomenika ispisan je tekst: "Knjazu Mihailu M. Obrenoviću III. blagorodna Srbija".

Spomenik je izveden u bronzi i sastoji se iz tri dela - postamenta, pijedestala i konjaničke statue, a naročito je interesantan centralni deo. Naime, iako ste sigurno bezbroj puta prošli pored ovog spomenika, verovatno niste primetili da se na pijadastelu nalazi šest bronzanih ploča na kojima su ispisana imena srpskih gradova - Beograda, Smedereva, Kladova, Sokoa, Užica i Šapca.

To su gradovi koje je Srbija za vlade kneza Mihaila, i pre svega njegovom zaslugom, zadobila od Osmanskog carstva!

Nakon događaja na Čukur česmi 1862. godine, i bombardovanja Beograda, sve više je jačala ideja da Turci konačno treba da napuste Beograd, kao i druge gradove u Srbiji. Knez Mihailo pokrenuo je intenzivnu diplomatsku inicijativu u tom pravcu.

Najpre, Mihailo zadobija Soko i Užice 1862, po odlukama konferencije u Kanlidži. S jeseni 1866. godine knez Mihailo je pismeno zahtevao da Porta povuče posade koje drži u ostalim srpskim gradovima.

Veliki turski vezir Ali Riza paša je javio 19. februara 1867. da sultan ustupa Srbiji sve gradove u kojima se nalazi turska posada, ali uz uslov da se u tim gradovima pored srpske i dalje vijori i turska zastava. Knez je otišao brodom u Carigrad 18. marta 1867. i 30. marta mu je sultan Abdul Aziz predao ferman, kojim mu poverava gradove u Srbiji.

Dana 6. aprila 1867. na Beogradskoj tvrđavi je pročitan sultanski ferman. Na tom mestu, desno kraj ulazne staze u današnji park Kalemegdan je danas spomenik - obeležje predaje gradova. Ali Riza paša, poslednji beogradski zapovednik, predao je knezu Mihailu ključeve Beograda, a zatim se na Beogradskoj tvrđavi zavijorila i srpska zastava.

Tako su se Beograd, Smederevo, Kladovo, Užice, Soko i Šabac ponovo našli pod faktičkom srpskom upravom. Ovaj događaj, zajedno sa celokupnom blistavom diplomatskom taktikom knez Mihaila Obrenovića bili su inspiracija vajaru Paciju da u svoju kompoziciju uvrsti i imena ovih gradova.