KOMPLIKOVANA ISTORIJA SIMBOLA: Šta je ZNAK koji albanski navijači pokazuju na Evropskom prvenstvu i da li je to PROVOKACIJA?

Ako pratite Evropsko prvenstvo u fudbalu koje se trenutno igra, onda ste sigurno primetili da veliki broj navijača Albanije često rukama pokazuje ovaj znak. Tako je bilo i na današnjoj utakmici kada su im se u tome pridružili i navijači Hrvatske. Kakav su to oni simbol prokazali i zašto je od strane ovdašnjih medija proglašen za provokaciju?

Ovako ukrštene ruke simbolizuju crnog dvoglavog orla i inicijalno su predstavljale znak podrške državi Albaniji jer se ova ptica nalazi na njihovom grbu i zastavi.

I Srbi i Albanci neodvojivo su vezani za dvoglavog orla

Dvoglavi orao je drevni simbol. Na ovim prostorima, prvobitno je bio simbol Vizantijskog carstva, i predstavljao je duhovnu i svetovnu vlast njegovih vladara. Kasnije je postao uobičajni heraldički motiv i tokom istorije se nalazi na grbu nekolicine istočnoevropskih država uključujući i Srbiju.

Na prostoru današnje Albanije se tokom srednjeg veka dugo koristio motiv dvoglavog orla, najpre od vizanitijskih, a kasnije i od srpskih vlastelina koji su vladali ovom teritorijom. Raspadom srpskog carstva, mnogi lokalni vladari nekadašnjeg carstva su koristili istu ili barem sličnu heraldiku.

(Ne)dozvoljena provokacija

SPOMENIK SKENDERBEGU NA ISTORIMENOM TRGU U TIRANI, FOTO: WIKIPEDIA/THOMAS QUINE

Prema verovanju albanskih istoričara, sadašnji grb ove države načinjen je prema pečatu vođe albanske pobuna u srednjem veku – Đurađa Skenderbega. Za simbol je uzet u periodu buđenja albanske nacionalne svesti s kraja XIX i početka XX veka, mada valja pomenuti da je orao sa Skenderbegovog grba bio – beo.

Sadašnja zastava i grb Albanije zvaničnu su usvojeni 1992. ali su i pređešnje albanske države –Kraljevina Albanija i posleratna komunistička država, koristile skoro iste simbole.

Dakle, u samom pokazivanja orla prstima nema ničeg provokativnog i to je gest podrške albanskoj državi (nešto slično što je podizanje tri prsta za Srbe).

Međutim, negativnu konotaciju simbol crnog dvoglavog orla dobija poslednjih decenija, kada ovaj znak počinje da se povezuje (iako za to nema osnova) sa pobornicima ideje o tzv. “Velikoj Albaniji”.

Reč je o konceptu zemlje za koju se smatra da čini nacionalnu domovinu većini Albanca, zasnovanu na današnjem ili istorijskom prisustvu Albanaca na tom području. Pored postojeće Republike Albanija, pojam uključuje oblasti u sastavu susednih država – Srbije (Kosovo i Preševska dolina), Crne Gore (južni deo zemlje), Grčke (južni Epir), Makedonije (zapadni deo zemlje).

Ujedinjenje u jedinstvenu teritoriju pod albanskom vlasti teoretski je bio zamišljen od strane Prizrenske lige, organizacije iz 19. veka koja je za cilj imala ujedinjenje oblasti naseljene Albancima u jedan autonomni Albanski vilajet u sastavu Osmanskog carstva.